Samimiyet, globalleşen dünyada hepimizin sorguladığı bir kavram haline geldi. Çünkü herkes herkesin hayatının içinde, herkes herkesin her şeyini biliyor hatta bilmekle kalmayıp, müdahale edecek hakkı bile kendinde görüyor. Bunda tabi ki sosyal medyanın büyük etkisi var. İnsanları daha ulaşılabilir hale getirmesi sanırım ki adabı-ı muhaşeret kurallarını unutmamıza sebep oldu. Henüz yeni tanıştığımız biri, hatta dolmuş sırası beklerken, alışveriş yaparken birileri çıkıp kolaylıkla bize canım diye hitap edebiliyor. İster istemez kendimize soruyoruz? Ne ara ben senin canın oldum? Üstelik daha adımı bile bilmiyorken… Gereksiz samimiyetler, içi boşaltılmış cümlelerle, ancak anlamsız yakınlıklar kurabildiğimiz bir hayat inşa ediyoruz kendimize.
Canım Ne Demek?
Türk Dil Kurumu’na göre canım: Canımdan çok sevdiğim, çok değer verilen, çok güzel gibi anlamlara gelir. Canım kelimesini genellikle, sevgiliye, yakın arkadaşlarımıza ya da aile fertlerimize kullanırız. Yani birisinin canı olabilmemiz ya da birisine canım diye hitap edebilmemiz için, ona değer veriyor ya da değer görüyor olmamız gerekir. Günlük hayatta birçok insanla karşılaşır, birçok insanla iletişim kurarız, bu da birbirinden farklı karakterler tanımak demektir. Kimilerinin bir anda bizle fazlasıyla samimi olduğuna çoğu kez şahit olmuşuzdur. Tabi burada samimiyet kelimesini sorgulamak gerekir, yeni tanıdığımız birine canım diye hitap etmek samimiyetten mi yoksa samimiyetsizlikten mi kaynaklanır?
Canım Adabı- ı Muaşereti Öğrenelim
Adab-ı muhaşeret kuralları, toplumdan topluma değişse de, Türk toplumunun örf ve adetlerine göre, yeni tanıştığımız birine ´Siz’, diye hitap ederiz. Özel sorular sormamaya özen gösteririz. Bunlar bizim toplumumuzun nezaket kurallarındandır. Lakin günümüz dünyasında artık çok azımız bu nezaket kurallarına dikkat ediyor. Hatta bu nezaket kurallarına dikkat edenler, mesafeli, soğuk gibi nitelendirilmelere maruz kalıyorlar. Fakat hiçbirimiz hayatımızda hiç bir yatırımı olmadığı halde bize canım diye hitap eden birinin samimiyetini sorgulama zahmetine girmiyoruz. Belki de suni yakınlıkları o kadar içselleştirmişizdir ki, nezaketli insanları mesafeli diye adlandırır hale gelmişizdir.
Canım Hangi Anlamlarda Kullanılır
Türkçe de bir kelimeyi birçok farklı anlamlar da kullanabiliriz. Hatta kelime vurgumuz, ses tonumuz bile anlamın farklılaşmasında, değişmesinde etkili olur. Ayrıca, canım ne demektir? Canım kelimesi birçok farklı anlamda kullanabiliriz. Acıma, üzülme anlamında: ”Canım ya bunları da mı görecektin?” Bazen de ismini bilmediğimiz ya da unuttuğumuz insanlara seslenmek için kullanırız: ”Canım bakabilir misin?” Böyle hitap ederken amacımız, bir duygu belirtmek değil seslenmektir. Bazen de küçümseyici bir anlamda kullanırız:
Bir satış danışmanına, ”Canım bunun bir beden küçüğünü getirir misin?” Sanırım o satış danışmanı hangi ara bizim canımız olduğundan kendisi de bihaberdir. Bazen de laubali bir kocuşmada geçen, ”Ah canım enerjin muhteşem” gibi hitaplara birçok kez şahit olmuşuzdur.
İçi Boşaltılan Kavran Canım
Canım, canımın içi demek olan bu kelime, günümüz dünyasında, belki de her şeyin ulaşılabilirliğinin kolaylaşmasıyla, belki de sosyal medyanın etkisiyle, taşıdığı anlam sığlaşmış, derinliğini kaybetmiştir. Birinin canı olabilmek için ya da birisi bize canım diye hitap ettiğinde, içinde ki samimiyeti sorgulamamız için, o insanın hayatına olumlu bir dokunuşumuz olduğunu bilmemiz gerekir. Aksi takdirde yani bir insanın hayatında bir şey olmadan canı olabiliyorsak, bu kişiye ya da bu kelimeye ne kadar değer verdiğimiz tartışılır. İşte bu yüzden birçok kelime gibi içi boşalmış, birçok kişi nazarında değeri kaybetmiştir.
Sosyal Medyada Canım
Günümüz dünyasında insanlara ulaşmak inanılmaz kolaylaşmıştır. Televizyonda gördüğümüz birçok ünlüye bile, sosyal medya sayesinde kolaylıkla ulaşabiliyor hatta iletişime geçebiliyoruz. Bu durum da kanaatimce, birbirimizin hatta tanımadığımız insanların hayatı hakkında söz sahibi olma hakkımız varmış gibi davranmamıza sebep oluyor. Kolaylıkla, şahsen tanımadığımız, sadece sosyal medyada gördüğümüz kişilerle sanal yakınlıklar kuruyoruz. Bu durumda hitabet tarzlarımıza yansıyor, hayatımızda bir kere bile görmediğimiz insanlara canım diye hitap edebiliyoruz. Bazen de flörtleşmek karşımızdakini etkilemek için birçok kelimenin anlamını katlediyoruz.
Can Nasıl Canım Olur?
Can, yaşamla ölüm arasında ki özümüzdür. Canım demek, can kadar değerlisin demektir. Ayrıca canım demenin manası, karşıdakine sen özümsün demekle aynı eşdeğerdedir. İnsanlar hayatlarındaki insanlara daha doğrusu önemsedikleri insanlara, zaman ayırırlar, onların dertleriyle dertlenir, sevinçleriyle mutlu olurlar. Bu insanlar genellikle yakın arkadaşlarımız ya da aile eşrafımızdır. İşte bu hayatımıza yatırım yapmış ve hayatına yatırım yaptığımız insanlara canım dediğimizde samimiyetimiz sorgulanır olmaktan çıkar.