Adet Öncesi Sendromu 

Birçok kadın adet öncesinde yaşamayı zor hale getiren bazı belirtilerle mücadele ediyor. Adet gören kadınların birçoğunda adet öncesi sendromu görülmektedir. Çoğunlukla yoğun stres yaşayan kadınlarda daha çok görülen sendrom, hayatın normal akışında bazı aksaklıklar yaşanmasına ve hayat akışının aksamasına sebep olabiliyor.

Gereksiz konulara malzeme olan, bazı kadınların korkulu rüyası olan bu konuyu derinlemesine araştırdık.

Adet Öncesi Sendromu Nedir?

Adet öncesi sendromu, diğer adı ile Premenstrual Syndrome (PMS) adet günü gelmeden önceki haftada birkaç gün görülen huzursuzluk, baş ağrısı, karında ve belde kramp ve ağrılar, kaygı gibi belirtiler içeren bir sendromdur. Adet gören kadınların çoğunda görülen bu sendrom, bilinenin aksine adet görmenin bir şartı, olmazsa olmazı değildir.

Adet olmayı sağlayan hormonlarda görülen bazı dengesizlik ve değişiklikler bu sendromun tetiklenmesini sağlar. Bazı kadınlar adet öncesi dönemi hafif semptomlarla atlatırken, bazı kadınlar günlük rutin yaşantısını etkileyecek kadar ağır semptomlar yaşayabiliyor. Bu semptomların derecesi de kişiden kişiye değişiklik gösterebiliyor.

Kimlerde Adet Öncesi Sendromu Görülür?

5 kadından 4’ü hayatının belirli zamanlarında adet öncesi sendromu yaşıyor. Fakat bazı kadınlar bu sendromu oldukça hafif bir şekilde atlatıyor, bazıları ise oldukça ağır atlatıyor.

Yapılan araştırmalar göre;

• Aile hastalık öyküsünde depresyon olan kadınlar,
• Günlük yaşantısında yüksek oranda stres yaşayan kadınlar,
• Geçmiş zamanda depresyon ya da lohusa depresyonu rahatsızlığı bulunan kadınlar adet öncesi sendromu daha şiddetli bir şekilde yaşayabiliyor.

Adet Öncesi Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Adet öncesi sendromu belirtileri her kadında farklı şekilde görülebilir. Bazı kadınlar aşağıda yazılan belirtilerin hemen hemen hepsini yaşayabiliyorken bazı kadınlar yalnızca birkaç semptomu hafif derecede yaşayabiliyor. Sendrom belirtilerinin görülmesinde yaşanılan sıklık ise kadından kadına farklılık gösterebiliyor.

Adet öncesinde görülebilen fiziksel belirtiler;

• İshal ya da kabızlık
• Kramplar
• Şişkinlik hissi
• Memelerde şişme ve hassasiyet
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Sırt ve bel ağrıları
• Sese ve ışığa karşı aşırı hassasiyet

Adet öncesinde görülen psikolojik belirtiler;

• Sürekli yorgun hissetme
• Tahammülsüzlük
• Çok fazla yeme ya da iştahın kesilmesi
• Çok uyuma ya da uykuya dalamama
• Hafıza zayıflığı ve konsantrasyon eksikliği
• Ani ruh hali değişimleri
• Kaygıya bağlı çarpıntı ve tansiyon
• Depresyon
• Hüzünlü hissetme ve ağlama atakları
• Libido düşüklüğü
• Çabuk sinirlenme

Adet dönemi öncesinde yaşanan her belirtiyi PMS olarak nitelendirmek de doğru değildir. Hemen hemen her kadında olan adet öncesi belirtileri, adet öncesi sendromu ile karıştırmamak gerekir. Tedavi olması gereken bir adet öncesi sendromu teşhisi olabilmesi için yukarda belirtilen maddelerin

• En az 3 adet zamanı boyunca her adet döngüsünde yaşanması,
• Belirtilerin adet kanaması başlangıcından, kanamanın dördüncü gününe kadar sürmesi,
• Günlük yaşamda ki rutinin tamamını ya da bir kısmını engellemesi kriter olarak belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen semptomlar, dönem dönem hormonal dengesizlik yaşandığı zaman da ortaya çıkabiliyor. Bu sebeple üst üste yaşanan semptom belirtilerini de çok iyi gözlemlemek gerekiyor. Mesela, sadece stresli olduğunuz dönemlerde adet öncesi sendrom belirtileri yaşıyorsanız, stres azaldığında belirtilerin yok olması olası bir durumdur. Bu durum adet öncesi sendromu ile karıştırılmamalıdır. 

Adet öncesi zamanda yaşanan semptomlar günlük hayatı ciddi şekilde etkiliyorsa bir kadın hastalıkları uzmanına danışmak ve gerekli tedaviyi olmak gerekiyor.

Adet Öncesi Sendromu Ciddi Bir Hastalık mıdır?

Adet öncesi sendromu (PMS), bu dönemde verilen semptomlara verilen bir isimdir. Belirti olarak ortaya çıkar ve ciddi bir hastalık olarak kabul edilmez. Fakat PMS belirtileri çok şiddetli bir şekilde yaşanmaya başladığında bu durum adet öncesi disforisi durumunu gösteriyor olabilir. Adet kanaması gören kadınların %8’inde olan bu rahatsızlık, hormon ilaçları ve antidepresan ilaçları ile kolayca tedavi edilmektedir.

Adet Öncesi Sendromunun Sebepleri Nelerdir?

Bu konuda yapılan araştırmalar, adet öncesi sendromun nedenleri konusunda yeterli kaynak elde etmiş sayılmaz. Fakat bazı araştırma verileri adet döngüsü boyunca süren hormonal değişiklikler sebebiyle olan bazı dengesizliklerin bu rahatsızlığı ortaya çıkardığını gösteriyor.

Adet zamanı boyunca, yaklaşık olarak 28-30 gün süren her adet döngüsünde progesteron hormonları ve östrojen dönemsel olarak alçalır ve yükselir. Adet kanaması gebe kalma, yumurtlama gibi işlevlerin sağlıklı bir şekilde yürümesini mümkün kılar. Bu sebeple hormonlarda meydana gelen değişimler, adet öncesi zamandaki ani hormon düşüşlerinden fazlaca etkilenmeye sebep oluyor.

Adet Öncesi Sendromunun Üstesinden Nasıl Gelinir?

Adet öncesi zamanda yaşanan sorunlar, her zaman bir sendrom durumunda değil de ara sıra ortaya çıktığı zaman üstesinden gelmek daha kolay olabiliyor. Egzersiz yapmak, dinlenmek, daha sağlıklı beslenmek, stresten uzak durmak ve temiz hava almak, kafein ve sigarayı azaltmak ve uyku düzeni adet öncesi sendromu semptomları ile başa çıkmak için epeyi etkili bir yöntemdir.

Fakat bu belirtiler üç ay gibi bir süre ya da daha uzun zaman boyunca oluyor ve hayat kalitesinin yükselmesine rağmen hayatın olağan akışını bozuyorsa o zaman uzman desteğine ihtiyaç duyulmaktadır.

Adet öncesi sendromu semptomlarını en aza indirmek için;

• Düzenli olarak spor yapılmalıdır. Egzersizlerin yorgunluk, depresyon ve konsantrasyon bozukluğu gibi belirtileri en aza indirdiğine dair araştırmalar vardır. Bu sebeple adet öncesi sendromuna da çok iyi gelmektedir.
• Sağlıklı beslenilmelidir. Özellikle adetin yaklaştığı zamanda tuz, kafein ve şekerden uzak durmak rahatlatır ve adet döngüsünün kalitesini arttırır.
• Depresyon ve kaygı bozukluğu gibi hastalıkları tetikleyen uykusuzluk ve iyi uyunmadığı zaman bozulan melatonin hormonu, adet öncesi sendromunu da olumsuz şekilde etkileyebilir.
• Sağlığa oldukça zararlı olan sigaradan uzak durulmalıdır. Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar gösteriyor ki, sigara içen kadınların adet öncesi sendrom semptomlarını daha şiddetli geçiriyor.
• İlaç kullanmadan mutlaka doktora danışılmalıdır. Bazı ilaçların- adet gecikmesi yaptığı ya da adet kanaması miktarında artış ya da azalış yaptığı gibi adet öncesi sendromu semptomlarını da arttırdığı görülmüştür. Herhangi bir antidepresan, ağrı kesici, hormon ilaçları, doğum kontrol ilacı gibi ilaçları kullanmadan önce mutlaka uzmana danışılmalıdır.
• Uzmanlar tarafından yapılan bazı araştırmalar vitamin ve minarellerin de adet öncesi sendromuna karşı olumlu etkileri olduğunu öne sürüyor. Uzman doktorlara danışarak alabileceğiniz vitamin B6, kalsiyum, magnezyum, omega-6 ve omega-3 takviye vitaminleri, PMS semptomları azaltmada etkili olabilir.

Yukarda belirtilen maddelerin işe yaramadığı görüldüğü taktirde mutlaka uzman bir kadın doğum ve hastalıkları uzmanına danışılmalıdır.