Okuma Yazma Öğrenme Süreci Nasıl Olmalıdır?

İşitme eğitimi çalışmaları, ilk harfin (e) öğretimine geçmeden önce, ilk harf öğreniminin başlangıcında yapılmalı ve tamamlanmalıdır. Öğrenciler, doğal ve yapay ses kaynaklarından gelen sesleri harf sesleri çıkarmadan dinlemelidir. Dinleme eğitimi etkinlikleri öğrencilerin ilk okuma yazma öğrenirken ses-harf ilişkisini kolaylıkla halledebilecekleri ve harfleri doğru, kesin ve net telaffuz etmelerini sağlayacak şekilde olmalıdır. Bu süreçte sağır ve işitme güçlüğü olduğuna inanılan öğrencilerin gözlemlenmesi gerekir. Mesleki yardıma ihtiyacı olan öğrencilerin ilgili kurumlara yönlendirilmesi gerekmektedir.

Parmak, El Ve Kol Güçlendirme Egzersizleri

Çocuklar önce büyük kasları, sonra küçük kasları kullanır. El sallamak büyük bir kas becerisidir, kalem tutmak ise küçük bir kas becerisidir. Ayrıca iğneye iplik geçirme, ayakkabı bağcığı bağlama gibi beceriler de vardır. Ayrıca küçük kasların gelişiminde rol oynar. Kısacası, çocuklar yazarken ince kaslarını kullanırlar ve bu kaslar yeterince iyi kas becerileri pratiği olmadan çok zayıftır. Yazma çalışmalarına başlamadan önce öğrencilerin parmak, el ve kol kas gelişimi üzerine çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalar, resim ve çizim öğrenmeden önce öğrenciye eşlik etmelidir. Kil, sicim boncukları ile oynamak kasların gelişimini teşvik edecek bazı aktivitelerdir. Bu aktivedeler okuma yazma süreci için önemlidir.

Çizgi Çizme ve Çalışma

Boyama etkinliklerine başlamadan önce öğrencinin kalemi hangi eliyle tuttuğunu belirlemek önemlidir. Solak öğrencilerin sağ ellerini kullanmaları zorunlu değildir. İki elini de kullanabilen öğrenciler en rahat yazı yazabilecekleri eli kullanmaya teşvik edilmelidir. Çizgi çalışması, yazması gereken harfin yapısal özelliklerine uygun olarak, zanaat öğrencilerine harf yönü, anahtar karakterler ve yazı estetiği konusunda esneklik kazandıracak nitelikte olmalıdır.

Başlangıç ve İlk Okuryazarlık

Başlangıç okuryazarlığı aşağıdaki aşamaları içerir:

• Sesleri algılama, algılama ve ayırt etme
• Harfleri okuma ve yazma
• Harflerden heceler, harflerden sözcükler ve sözcüklerden cümleler oluşturma

Metni Anlama

Bunu yapmak için kullanılan yöntemler önce okuma ve yazma, harfler, imla Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Kurulu tarafından düzenlenir. Okuryazarlık tamamlandıktan sonra, öğretmen ve öğrencinin standart bir defter mi yoksa kâğıt kaplı bir defter mi kullanma kararı öğretmen ve öğrencinin takdirindedir. Yazmakta güçlük çeken öğrenciler, standart bir defter ile yazma etkinliklerine devam edebilirler.

Sesleri Algılama, Tanıma ve Ayırt Etme

Okuma yazma öğretimi, öncelikle sesleri algılamak gerekir. Sesler öğretilirken resimlere dayalı harf komutları, tekerlemeler, şarkılar ve bulmacalar kullanılabilir. Daha sonra sese karşılık gelen harfler öğrencilere gösterilmeli ve harfler ile ses arasındaki ilişki anlaşılmalıdır. Resim kartları harfleri (sesleri) tanımak için kullanılabilir. Son zamanlarda öğretmenlerin en çok önerdiği ve kullandığı materyallerden biri de resimli alfabedir. Tanımlayın, ayırt edin, gruplandırın vb. Resimli manyetik harflerle çalışmalar yapılabilir.

Harfleri Okuma ve Yazma

Sesler ve harfler arasındaki ilişkiyi anladıktan sonra harf okuma ve yazmaya geçilmelidir. Yazma etkinliklerinde öğrenciler harflerin şekillerini, yönlerini, geometrilerini, eğimlerini ve dikliklerini yazarken zorlanmayacaklardır. Öncelikle öğrencilerden harflerin temel şekillerini oluşturmaları beklenmelidir. Önce büyük harfli yazımlar, ardından küçük harfli yazımlar listelenmelidir. Dikey yazı ahşap kalıp, yazı yönünü öğrenmeye ve el kaslarını geliştirmeye yardımcı olan malzemelerden biridir.

Harflerden Hece, Hece İçindeki Kelimeler

Birinci harf grubunun ikinci harfi olan “l” öğretildikten sonra hece öğretimine başlanmalıdır. Heceler öğretilirken büyük harf kullanılmamalıdır. Heceler tek başına değerlendirilmeli ve küçük harflerle belirtilmelidir. Harfler ilerledikçe her zaman önce kapalı hecelere, ardından açık hecelere ulaşmak gerekir. Ardından, üç ve dört harfli heceler görüntülenecektir. Oluşturulacak üç ve dört harfli heceler öğrencilerin anlayabileceği kelimelerden seçilmelidir. Bilinen anlamı olmayan kelimeler dâhil edilmemelidir. Tüm hece türleri, kolaydan zora doğru kademeli olarak tanıtılmalıdır.

Bağımsız Okuma ve Yazma

Tüm sesler anlaşıldıktan sonra en az iki hafta boyunca öğretmen rehberliğinde okuma akıcılığını geliştirmeye yönelik okuma alıştırmaları (sessiz ve sesli okuma,  doğru telaffuz, vurgulu tonlama, anlamlı okuma, akorları okuma, metin) ve konuya başlamadan önce, konu hakkında konuşmak zorunda kalma vb.) Bu süreçte öğretmenler, bireysel farklılıkları dikkate alarak öğrencilerin okuma akıcılığını geliştirmeye yönelik araştırmalar yapabilirler. İlköğretim okullarında yazma öğretiminde öğrencilerin dil gelişimine katkı sağlayan (doğru telaffuz, akıcılık, sesleri ayırt etme…) tekerlemelerin kullanılması önerilir. Okumayı geliştirmek için tekerlemeler, sayılar, ninniler, bilmeceler ve bulmacalar düzenli olarak kullanılmalıdır.

Okuma Yazma Öğretimi İle İlgili Diğer Hususlar

Öğrenciler yazarken ve okurken; Göğsünüzü yazı masasına koymayın, kollarınızın üçte ikisi masanın üzerinde, ayaklarınız yerde rahat bir pozisyonda. Göz ile malzeme arasındaki mesafenin 2530 cm olması gerektiği sık sık hatırlatılmalıdır. Yazarken kalemi başparmağınız, işaret parmağınız ve orta parmağınız arasında rahat ve serbest bir şekilde tuttuğunuzdan emin olun ve işaret parmağınızı çok fazla bastırmayın. Doğru kalem tutuşu yazmak için önemlidir. Kalem çok sıkı olmayacak ve bileği yormayacak şekilde tutulmalıdır. Öğrenciler yazarken kâğıdı kıvrık tutmayı tercih edebilirler. Bu durumda öğrencilere baskı yapılmamalı ve yazmayı kolaylaştırmak için kâğıt tutma konusunda esnek davranılmalıdır.